Σαρκοπενία και Εμμηνόπαυση: Ο Ρόλος των Ορμονών στην Απώλεια Μυϊκής Μάζας
Η σαρκοπενία, η διαδικασία της μείωσης της μυϊκής μάζας και λειτουργίας που σχετίζεται με την ηλικία, αποτελεί έναν από τους βασικούς παράγοντες που συμβάλλουν στη νοσηρότητα και τη φυσική αναπηρία. Στις γυναίκες, η εμμηνόπαυση φαίνεται να εντείνει τη σαρκοπενία, και αυτό δεν επηρεάζει μόνο τις ηλικιωμένες γυναίκες, αλλά και τις μεσήλικες. Η αλλαγή των γοναδικών ορμονών κατά τη διάρκεια της μετάβασης στην εμμηνόπαυση φαίνεται να είναι ένας σημαντικός παράγοντας για τη διατήρηση της μυϊκής μάζας στις γυναίκες. Επομένως, η εμμηνόπαυση είναι μια κρίσιμη περίοδος, κατά την οποία η εφαρμογή στρατηγικών για τη μείωση των αλλαγών στη μυϊκή μάζα και τη λειτουργία μπορεί να προλάβει την αναπηρία και την αδυναμία που σχετίζονται με τη σαρκοπενία σε μεγαλύτερη ηλικία.
Εμμηνόπαυση και Σαρκοπενία: Κρίσιμη Σύνδεση
Η εμμηνόπαυση, εκτός από την ηλικιακή γήρανση, προκαλεί τη μείωση των ορμονών όπως η οιστραδιόλη και η τεστοστερόνη, που επηρεάζουν άμεσα τη μυϊκή μάζα. Η σαρκοπενία στις γυναίκες είναι περισσότερο έντονη μετά την εμμηνόπαυση, με ερευνητικά δεδομένα να δείχνουν ότι η μυϊκή μάζα είναι σημαντικά μικρότερη στις γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση, σε σχέση με τις προεμμηνοπαυσιακές. Ειδικότερα, η μείωση της μυϊκής μάζας φαίνεται να είναι πιο έντονη κατά τη διάρκεια της περιεμμηνοπαυσιακής φάσης, μια περίοδος κατά την οποία οι γυναίκες διανύουν αλλαγές στη λειτουργία των ορμονών τους.
Σε μελέτες που πραγματοποιήθηκαν σε γυναίκες ηλικίας 30-70 ετών, διαπιστώθηκε ότι η περιεμμηνοπαυσιακή περίοδος είναι μια ευάλωτη φάση για την απώλεια μυϊκής μάζας, καθώς το δείγμα των γυναικών έδειξε μειωμένη μυϊκή μάζα σε σύγκριση με τις προεμμηνοπαυσιακές, με τις πιο σημαντικές διαφορές να καταγράφονται στις γυναίκες της τελευταίας περιεμμηνοπαυσιακής και πρώιμης μεταεμμηνοπαυσιακής φάσης.
Στρατηγικές Παρέμβασης και Ορμονική Θεραπεία
Η ορμονική θεραπεία (ΟΘ) είναι ένα από τα πιθανά μέτρα για την αντιμετώπιση της σαρκοπενίας στις γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση, ωστόσο τα αποτελέσματα των μελετών παραμένουν αμφιλεγόμενα. Ορισμένες έρευνες υποστηρίζουν ότι η ΟΘ μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση της μυϊκής μάζας, ενώ άλλες δεν παρατηρούν σημαντικές διαφορές. Αν και η συρρίκνωση της μυϊκής μάζας συνδέεται κυρίως με τη μείωση της οιστραδιόλης, πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι η χορήγηση τοπικού οιστρογόνου μπορεί να επηρεάσει θετικά τη μυϊκή πρωτεΐνη στις γυναίκες που βρίσκονται στην πρώιμη μεταεμμηνοπαυσιακή φάση.
Σε μια πρόσφατη μελέτη, χορηγήθηκε τοπικό οιστρογόνο για μία εβδομάδα σε πρώιμες μεταεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, και παρατηρήθηκε αύξηση της δραστηριότητας του οιστρογονικού υποδοχέα α στις μυϊκές ίνες, γεγονός που υποδεικνύει ότι τα οιστρογόνα ενδέχεται να παίζουν ρόλο στη ρύθμιση του μεταβολισμού των μυϊκών πρωτεϊνών. Εντούτοις, στην περίπτωση των γυναικών που βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο μετά την εμμηνόπαυση, τα αποτελέσματα ήταν λιγότερο ευνοϊκά, υποδεικνύοντας την ανάγκη για περαιτέρω έρευνες για το πώς τα οιστρογόνα μπορούν να επηρεάσουν την υγεία των μυών σε διάφορα στάδια της εμμηνόπαυσης.
Επόμενα Βήματα στην Έρευνα
Η μελέτη των μηχανισμών με τους οποίους τα οιστρογόνα και οι υποδοχείς τους (ERα, ERβ και GPER) ρυθμίζουν τον μυϊκό μεταβολισμό είναι καθοριστική για την κατανόηση της αυξημένης επικράτησης της σαρκοπενίας στις γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση. Η έρευνα πρέπει να εστιάσει στη συστηματική κατανόηση των μηχανισμών μέσω των οποίων οι ορμονικές αλλαγές κατά την εμμηνόπαυση επηρεάζουν τη μυϊκή μάζα και λειτουργία, ώστε να αναπτυχθούν καλύτερες στρατηγικές για την πρόληψη και τη θεραπεία της σαρκοπενίας.
Συμπεράσματα
Η εμμηνόπαυση αποτελεί μια κρίσιμη περίοδο για την υγεία των γυναικών και για τη διατήρηση της μυϊκής μάζας. Η μείωση των οιστρογόνων φαίνεται να είναι ο κύριος παράγοντας που οδηγεί στην απώλεια μυϊκής μάζας και στη σαρκοπενία, ιδιαίτερα κατά την περιεμμηνοπαυσιακή και μεταεμμηνοπαυσιακή φάση. Εντούτοις, απαιτούνται περαιτέρω μελέτες για να κατανοηθεί καλύτερα πώς τα οιστρογόνα επηρεάζουν τη μυϊκή λειτουργία και πώς μπορεί να αξιοποιηθεί η ορμονική θεραπεία για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των γυναικών κατά τη διάρκεια αυτής της κρίσιμης φάσης της ζωής τους.
Πηγές:
1. Menopause and the Loss of Skeletal Muscle Mass in Women
2. Acute estradiol treatment reduces skeletal muscle protein breakdown markers in early- but not late-postmenopausal women
PMCID: PMC6679593